بررسی میزان پذیرش اجتماعی استفاده از دوچرخه در سطح کلانشهرها، مطالعه موردی: کلانشهر تهران

Authors

  • محسن عسکری دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
  • محمود رحیمی استادیار، گروه شهرسازی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
Abstract:

به موازات نقش بیشتر خودروها در شهرها و آشکار شدن آثار منفی آن برای ساکنان شهرها و محیط زیست، به تدریج تمایلات عمومی برای کاهش استفاده از این وسیله و جایگزینی آن با روش‏های حمل و نقل عمومی و پایدار شکل گرفته است. در این بین، دوچرخه به عنوان یکی از مُدهای سفر، مهم‏ترین شیوه حمل و نقل پاک شهری محسوب می‏گردد که دارای منافع و مزایای متعدد اقتصادی و زیست محیطی است. شهر تهران نیز مشابه تمامی کلانشهرهای بزرگ در حال توسعه، گریبانگیر مشکلات ترافیکی و حمل و نقل به عنوان یک زیرساخت شهری است. این در حالی است که مُدهای حمل و نقل پایدار شهری همچون پیاده‏روی و دوچرخه سواری می‏توانند نقش مؤثری در این زمینه ایفاء نمایند و در حال حاضر جایگاه چندانی در سهم از سفر در این شهر ندارند. این مطالعه، با هدف بررسی میزان پذیرش اجتماعی استفاده از دوچرخه در سطح کلانشهر تهران تدوین شده و از الزامات این مطالعه، رویکردهای رایج کالبد گرا و کم توجهی تحقیقات پیشین به ابعاد اجتماعی و روان‏شناختی دوچرخه سواری در شهرها است. مبنای مطالعه به کمک روش تحقیق کمی با راهبرد پیمایش و مبتنی بر «مدل گسترده تئوری رفتار برنامه‏ریزی شده» است. تقویت نظری این مدل با اضافه نمودن شاخصه‏های جدید و مرتبط با محیط مصنوع انجام شده است. ابزار این مطالعه به کمک یک «پرسشنامه محقق ساخته» بوده و تکمیل آن توسط 495 نفر از ساکنان مرد کلانشهر تهران به شیوه نمونه‏گیری طبقه‏ای صورت گرفته است. یافته‏های مطالعه با روش تحلیل عاملی تاییدی و مدل‏یابی معادلات ساختاری نشان داد؛ اولاً تمامی پارامترهای به کار رفته در مدل دارای ارتباط معنادار آماری با متغیر وابسته است و همچنین بر خلاف مطالعات قبلی، موضوع دوچرخه در بین ساکنان شهر تهران از وجهه مثبت برخوردار بوده و اولویت‏های تصمیم‏گیری باید در جهت رفع موانع و افزایش مشوق‏ها برای پذیرش عملی استفاده از آن به عنوان یک وسیله حمل و نقل سوق یابد. از بین عوامل روان‏شناختی تشکیل‏دهنده رفتار دوچرخه سواری، سلامتی مهم‏ترین مؤلفه در نگرش به دوچرخه و هنجارها بیشتر از عامل نگرش در رفتار دوچرخه سواری موثر بوده‏اند. در میزان اثرگذاری هنجارها نیز، بیشترین تأثیر به ترتیب در «هنجارهای تاکیدی» و «هنجارهای توصیفی» مشاهده گردید. «کنترل ادراکی رفتار» نیز نقش اندکی در این زمینه داشته است. مطابق آزمون همبستگی اسپیرمن، ویژگی‏های درک شده از مقوله باورهای رفتاری؛ مهم‏ترین عامل شکل‏دهنده به نگرش بوده اند و مؤلفه‏های سلامتی، فایده و ضرورتمندی حمل و نقلی، ارتباط بیشتری با آن داشته‏اند. همچنین مشخص گردید که بین ویژگی‏های محیط مصنوع و شکل‏گیری نگرش، ارتباط معناداری برقرار است. در نهایت نتایج به دست آمده از مطالعه، با تحقیقات متعدد کشورهای پیشرو مقایسه شده و پیشنهاداتی نیز ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مفهوم توسعه پایدار در محیط‌های روستایی حوزه کلانشهرها (مطالعه موردی کلانشهر تهران)

توسعه پایدار یکی از جامع‌ترین مفاهیم در همه زمانها است. اهداف توسعه پایدار در همه سطوح سازمان فضایی(محلی، منطقه‌ای و جهانی) مطرح است. حوزه‌های کلانشهری از جمله حوزه‌هایی است که بواسطه نظام متفاوت روابط مختلف سکونتگاهی و حضور و جریان نیروهای مختلف نشات گرفته از قطب کلانشهری، سیمایی متفاوت را به کانونهای روستایی خود بخشیده است؛ شهر تهران علاوه بر سطح ملی، در سطح منطقه‌ای و ناحیه‌ای نیز بالاترین ت...

full text

جهانی شدن اقتصاد و الگوی مکان گزینی کاربریهای خدمات پیشرفته در کلانشهرها (مطالعه موردی کلانشهر تهران)

جهانی شدن اقتصاد موجب توسعه صنایع و خدمات پیشرفته درکلانشهرهای فعال در شبکه شهرهای جهانی شده است. از مهمترین پیامدهای فضایی فرایند جهانی شدن اقتصاد در کلانشهرها  می توان به افزایش اشتغال بخش خدمات پیشرفته نسبت به  فعالیتهای صنعتی ، تمرکز و جایگزینی این نوع فعالیتها در مناطق مرکزی و کم تراکم جمعیتی و  به موازات آن انتقال صنایع سنگین به مناطق پیرامونی اشاره نمود. این تحقیق با چنین پیش فرضی به برر...

full text

ارزیابی اثرات دلبستگی مکانی بر میزان تاب‌آوری اجتماعی در شهرها (مطالعه موردی: منطقه 12 کلانشهر تهران)

دلبستگی به مکان برخاسته از فعالیت‌ها و تعاملات بین انسان-مکان و انسان –انسان در یک مکان خاص است. وجود و سطح بالای دلبستگی در ساکنان یک مکان، محله، شهر سبب اهمیت آن مکان برای فرد و افزایش مشارکت در فعالیت‌های عمرانی و سیاسی و افزایش سطح تعاملات اجتماعی شهروندان می‌شود. همچنین این روابط عاطفی با مکان بر توانایی واکنش مردم به تغییرات و درک خطر و آمادگی در برابر مخاطرات (تاب‌آوری اجتماعی) تأثیر می‌...

full text

رابطه ساخت اجتماعی شهرها و میزان آسیب‌پذیری در برابر خطر زلزله مطالعه موردی: محلات کلانشهر تهران

شناخت میزان آسیب‌پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه‌یابی علل تفاوتهای اجتماعی- فضایی آن، برای نیل به جامعه‌ای پایدار ضروری است. بر این اساس، مسأله این است که «میزان آسیب‌پذیری خانوارهای محله‌های جنوبی با خانوارهای محلات شمالی شهر تهران تفاوت داشته و بیشتر است»، ‌بنابراین، سوال اصلی پژوهش چنین طرح شد: «عوامل موثر بر تغییر و تفاوت اجتماعی- فضایی میزان آسیب‌پذیری شهر تهران در برابر خطر زلزله کدامن...

full text

تحلیلی بر پذیرش رفتار برنامه‌ریزی ‌شده اجتماعی دانشجویان در استفاده از دوچرخه و توسعه پایدار شهری

هدف پژوهش، بررسی پذیرش رفتار برنامه‌ریزی‌ شده اجتماعی دانشجویان در استفاده از دوچرخه و توسعه پایدار شهری بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود که بصورت میدانی انجام پذیرفت. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان تشکیل داده و در نهایت تعداد 254 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای مبتنی بر مدل‌های توسعه پایدار اسپریتزر (1997) با ضریب پایایی (83/0) و پذیرش اجتماعی بر اس...

full text

یک تحلیل از تأثیر سطح عرضه بر میزان استفاده از دوچرخه در سفرهای کاری و تحصیلی

امروزه شهرها به عنوان مکان زندگی و فعالیت انسان، در تأمین نیازهای انسانی با چالش‌های جدی مواجه هستند. افزایش روزافزون جمعیت، متوسط مالکیت وسیله نقلیه و توسعه ارتباطات،  بر پیچیدگی‌های سیستم حمل‌و‌نقل و مشکلات ناشی از آن از جمله تراکم، آلودگی محیط زیست و مصرف منابع تجدیدناپذیر، افزوده است. با توجه به مزایای منحصر به فرد دوچرخه به عنوان یک شیوه‌ حمل‌و‌نقل شهری، یکی از اقدامات کنترلی تقاضای حمل‌و‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 28  issue 1

pages  185- 206

publication date 2017-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023